Chemo essentials

Co warto wiedzieć o skutkach ubocznych chemioterapii?

Sama podczas leczenia stosowałam się do rad świetnej pani dr. Przyznam, że te "triki" niesamowicie złagodziły skutki uboczne mojego leczenia, które było bardzo intensywne.

Wiem, że nie zawsze ma się szczęście trafić na lekarza, który oprócz  w leczenie choroby "podstawowej" angażuje się też w pomaganie z radzeniem sobie ze skutkami ubocznymi. 

Oto złote rady, które ułatwią przejście przez ciężką toksyczną drogę:

• SPADEK WARTOŚCI KRWI

W zależności od dawek i rodzaju leków morfologia będzie spadała mniej lub bardziej. Spadek następuje na ogół do 7 dnia po przyjęciu leków. 

Normy podstawowych wartości krwi:

HGB (hemoglobina) - 12,0 - 16,0

RBC (erytrocyty) - 3,7 - 5,1

WBC (leukocyty) - 4,0 - 10,0

NE (neutrofile) - 2,5 - 7,0

PLT (płytki krwi) - 140 - 440

Jeżeli hemoglobina spadnie za bardzo (poniżej 8 lub 7tys. pacjent kwalifikuje się do przetoczenia krwi, płytki muszą spaść bardziej, by je przetoczyć - nie pamiętam do jakiej wartości, ja chyba miałam poniżej 70tys gdy mi przetaczali)

WAŻNE!

Gdy neutrofile(odpowiedzialne za odporność) spadną poniżej 2tysięcy należy o siebie szczególnie dbać! 

Jest to stan granulocytopenii, czyli niedoboru odporności. Oznacza to, że organizm nie broni się przed patogenami, nawet te "dobre"bakterie mogą mu zaszkodzić.

Co robić:

- zero surowych warzyw i owoców (ewentualnie sparzone jabłko lub banan, jeżeli wartość neutrofilów utrzymuje się bliżej 2tysięcy)

- ograniczyć spożywanie cukrów, które stymulują rozwój bakterii (słodycze - nie ma mowy!)

- ZERO JOGURTÓW, MLEKA, KEFIRÓW - ogólnie produktów mlecznych, a szczególnie zawierających żywe kultury bakterii

- myć zęby i płukać dokładnie jamę ustną po każdym posiłku! (nikt nie chce grzybka:>)

- przebywać w jak najmniejszej ilości ludzi - najlepiej siedzieć w domu, do wyjścia niezbędna jest maseczka jednorazowa(chirurgiczna)

- jeżeli wystąpi podwyższona temperatura/bóle kości i mięśni/dreszcze/biegunka/wymioty - od razu dzwonić do lekarza lub jechać do szpitala, w którym się leczysz - infekcje w neutropenii są niebezpieczne i wymagają natychmiastowej antybiotykoterapii i hospitalizacji 

- obserwować, czy na skórze nie występują wybroczyny(czerwone małe kropeczki - najczęściej na łydkach i brzuchu) - mogą świadczyć o bardzo niskiej wartości płytek krwi, co może grozić krwotokiem wewnętrznym - kontakt z lekarzem!

- jeżeli nagle zrobi się słabo, poczujesz zawroty głowy i zobaczysz gwiazdki - kontakt z lekarzem ( to mogła spaść hemoglobina)

- trzeba się relaksować, dużo leżeć, odpoczywać, dobrze jeść - czekać na wzrost wyników!

Teoretycznie podczas granulocytopenii powinno się być hospitalizowanym i przebywać w izolatce - ale wiadomo, że różnie to bywa.

Wzrost wartości powinien następować po ok. tygodniu(u niektórych krócej) - zależnie od sprawności szpiku:)

• PODRAŻNIONE ŚLUZÓWKI/GRZYBICZA INFEKCJA

U mnie największe podrażnienia wywoływał Metotrexat. 

Pojawiają się bolesne zmiany w buzi - popularnie znane jako afty/nadżerki.

Wtedy ważna jest restrykcyjna higiena, by zapobiec rozwojowi "grzyba", który lubi rozprzestrzeniać się po calym organizmie.

- należy myć zęby miękką - najlepiej dziecięcą - szczoteczką oraz pastą bez lub z bardzo niską zawartością fluoru(tu też polecam dziecięce pasty)
- należy "wyparzać" szczoteczkę przed każdym myciem

- płukać jamę ustną po każdym myciu(mycie zębów oczywiście po każdym posiłku!) - polecam zaparzyć w kubku SZAŁWIĘ z RUMIANKIEM o działaniu antyseptycznym - cudowne działanie! polecam także do płukania ampułki "caphosol" - działają świetnie, warto zainwestować (koszt ok 300zł)

- psikać zmiany w buzi i gardle tantum verde lub unibenem

- dieta bezcukrowa/bez twardych produktów - j.w.

- spytać lekarza o receptę na "Amphomoronal" - najlepszy preparat przeciwgrzybiczy chyba na świecie:) - nie da się go kupić w Polsce, ale można łatwo sprowadzić zza granicy.

Przy odpowiedniej higienie śluzówki powinny wygoić się po tygodniu. 

• DIETA

Jest to kolejną BARDZO WAŻNĄ kwestią. Należy w jak największym stopniu dawać ulgę wątrobie, która i tak jest wycieńczona po wlewie tych wszystkich "trucizn".

Na pewno warto unikać:

- słodyczy

- gazowanych napojów, fastfoodów, smażonego!

- jedzenia z publicznych miejsc

- tłustych rzeczy

-SPOŻYWANIA ALKOHOLU(to chyba oczywiste) i oczywiście - papierosy w dożywotnią odstawkę!

Należy:

- pić dziennie CONAJMNIEJ jedną butelkę wody mineralnej(niegazowanej)

- jeść regularnie 5 posiłków dziennie

- jeść dużo białka, pełnowartościowych produktów

Regularne i dietetyczne posiłki są naprawdę naprawdę niezbędne dla przebiegu terapii. I tak traci się na wadze, więc należy starać się by nie dopuścić do niezdrowego "wychudzenia"- wtedy organizm jest słabszy i gorzej znosi się leczenie - wiem co mówię! Czasem warto zmusić się do zjedzenia "brokułków" na rzecz szybciej zakończonej terapii i lepszej formy!

• HIGIENA

Skóra może się wysuszać po cytostatykach, być bardziej podatna na alergeny, podrażniona.

Polecam stosowanie dziecięcych kosmetyków - balsamów i żelów pod prysznic - i starać się nawilać ciało codziennie/co dwa dni. Polecam dziecięcy płyn "Oilatum".

Należy również wziąć codziennie chociaż krótki prysznic- nawet jeśli zupełnie nie ma się siły.

• NUDNOŚCI/WYMIOTY

Jak radzić sobie z, muszę przyznać, obrzydliwymi nudnościami po toksycznych lekach:
(w okresach nudności można trochę zboczyć ze ścisłej diety, ważne jest by jeść cokolwiek)

- Można jeść lody - pamiętam, że raz zjadłam cynamonowe i chyba godzinę czułam ulgę!(tak - to dużo)

- Nie należy jeść gorących, słabo przyprawionych posiłków

- Wybierać to co dobre, "smakowe", chrupiące

- Nawet jeśli nie ma się zupełnie ochoty, to TRZEBA trochę w siebie wmusić - małymi kęsami, powooooli - nudności są silniejsze, gdy żołądek jest pusty

- Nie leżeć płasko na plecach

Są też leki przeciwwymiotne - "Zofran" - pomaga bardzo! albo silniejsze leki bazujące na sterydach.

• STERYDOTERAPIA

Chemioterapia często uzupełniania jest sterydami. Ja przyjmowałam je podczas kilku kursów. Mają one łagodzić skutki uboczne i trzymać w ryzach morfologię(przez jakiś czas). Dostaje się na ogół końskie dawki, więc warto stosować się do kolejnych ważnych rad:

- dieta uboga w cukry proste: należy unikać przede wszystkim glukozy(słodycze, wszystko co dosładzane), owoców(fruktoza) ale i innych produktów: ziemniaków, białego pieczywa, makaronu i wiele innych. (to ważne, można nabawić się porządnej otyłości oraz podwyższonego cukru we krwi)

- na wilczy apetyt polecam chrupki kukurydziane i plasterki chudej wędliny

- na wahania nastrojów... - uświadomić sobie , że to przez te leki:p

Podczas przyjmowania sterydów należy również osłaniać żołądek (preparaty typu "Polprazol" itd.) ponieważ mogą powodować wrzody. Nie należy się przejmować wzrostem masy w tym okresie - organizm zatrzymuje wodę, a po odstawieniu sterydów wszystko wraca do normy.

Przy odstawianiu mogą pojawić się bóle kości i silne bóle głowy oraz rozdrażnienie(silnie tego doświadczyłam).

• INNE:

- Unikać Słońca - można dostać poważnego poparzenia słonecznego - reakcja leków z promieniowaniem

- starać się korzystać z aktywności ruchowej - jeśli to możliwe wybierać się na krótkie spacery, ruch to faktycznie ZDROWIE

- skupiać się na celu - odliczanie do końca terapii, punkt odniesienia jest potrzebny, żeby było do czego dążyć - nastawić się bojowo i dążyć do końca leczenia i całej choroby - do zdrowia

- nie przyjmować WITAMIN - nie wolno!!! (chyba, że lekarz jakąś przepisze) - nie zbadany jest wpływ witamin na komórki nowotworowe - być może sprzyja ich rozwojowi

- nie przyjmować żadnych leków/magicznych preparatów bez wiedzy lekarza

- pytać lekarza o wszystko, co tylko stanowi podstawę do niepokoju - ma obowiązek odpowiedzieć!

To chyba wszystko, jak mi się coś ważnego przypomni, to dopiszę. Uważam, że powyższe rady uratowały mi tyłek i wspomogły terapię. Mam nadzieję, że ktoś jeszcze skorzysta:) 

A i jeszcze jedno:

!!!!!!!! Jeśli jesteś w trakcie chemioterapii/znasz kogoś kto jest - posiadam całe, nienapoczęte opakowanie leku przeciwgrzybiczego "Amphomoronal" - jeśli ktoś potrzebuje proszę o kontakt - oddam z przyjemnością!